segunda-feira, 19 de março de 2012

La hakfodak ho rezultadu nó Taur Matan Ruak mak sei bele sai hanesan prezidente repúblika

Sapo.tl - 20 de Março de 2012

Horseik, wainhira ajénsia Lusa halo kontaktu ba analista, sira hateten katak sira la hakfodak ho rezultadu husi eleisaun primeira volta ne’ebé Timor-Leste hala’o iha loron Sábadu foin daudaun ne’e, ne’ebé iha ona antesipasaun katak Taur Matan Ruak mak sei manan Francisco Guterres Lu olo iha segunda volta.

“Ha’u la hakfodak ho rezultadu hirak ne’e”, tenik Ana Gomes, hanesan ema ida ne’ebé haksumik kna’ar importante durante prosesu ba Timor-Leste ninia independénsia, bainhira Gomes sei hanesan embaixadora Portugál nian iha Indonézia.

Tuir atuál eurodeputada sosialista katak, rezultadu refere hatudu momos katak Francisco Guterres Lu Olo ne’ebé hetan apoiu husi partidu Frente Revolucionária do Timor-Leste Independente (Fretilin) ne’ebé kontinua sai nu’udar partidu bot iha rai laran mak hetan klasifikasaun dahuluk, tuir mak eis-xefe forsa armada, jenerál Taur Matan Ruak, ne’ebé hetan apoiu husi atuál primeiru ministru, Xanana Gusmão nomós husi ninia formasaun polítika, partidu Conselho Nacional da Reconstrução (CNRT) hanesan koligasaun governamentál prinsipál.

Ana Gomes mós ko’alia kona-ba kestaun husi atuál prezidente hanesan mós kandidatu ba reeleisaun, José Ramos Horta ne’ebé “lakohi hala’o kampaña”, maibé tuir rezultadu ne’ebé iha Nia konsege hetan klasifikasaun iha terseiru lugar.

Tuir konstitusionalista Pedro Bacelar de Vasconcelos ne’ebé uluk haksumik kna’ar hanesan konselleiru ONU nian iha prezidénsia Timor-Leste dehan, rezultadu ne’e hatudu “katak Fretilin kontinua mantén estrutura husi partidu nian ne’ebé sei ativu nó adezaun ba timor-oan sira hanesan baibain”.

Maski nune’e, Bacelar hateten katak “ladun iha diferensa entre Lu Olo nó Taur Matan Ruak”, maibé ho apoiu ne’ebé hetan husi primeiru ministru, Xanana Gusmão ninia partidu Conselho Nacional da Reconstrução (CNRT), mak sei bele fó benefísiu ba eis-xefe Forsa Armada iha rai laran.

“Fretilin hetan limitasaun ba ninia plenu nó votu husi kandidatu sira seluk, liu-liu votu husi Partidu Demokrátiku (Fernando La Sama de Araújo, ne’ebé hetan kuartu lugar ho votu 80 bainhira hala’o kontajen provizóriu ba rezultadu husi eleisaun prezidensiál) sei bele atribui atu Taur Matan Ruak bele manan iha segunda volta”, tenik Bacelar.

Tuir eskritór timor-oan hanesan mós eis-reprezentante husi koligasaun rezisténsia iha estranjeiru, Luís Cardoso katak rezultadu ne’ebé iha “tuir duni saida mak povu timor-oan sira hakarak”, inklui mós dezezu Ramos Horta nian nó “dala-ruma Taur Matan Ruak mak sei sai duni prezidente repúblika”.

“Ha’u sente katak, segunda volta ne’e sei interesante. Ita sei haree krisaun husi aliansa ne’ebé sira halo hodi hetan rezultadu ikus”, iha parte seluk Ana Gomes hateten, ema ne’ebé “sei bele manan mak jenerál Taur Matan Ruak, maski Fretilin nu’udar partidu prinsipál”.

Bainhira Lusa ko’alia ho observadór na’in-tolu ne’e, sira sente haksolok faze dahuluk husi eleisaun prezidensiál, nó hakarak atu situasaun hanesan kontinua hala’o nafatin iha segunda volta. “Kandidatu hothotu hatudu sira ninia hahalok di’ak tebes”, tenik Luís Cardoso nó Ana Gomes sente haksolok tanba eleisaun iha loron Sábadu ne’e hala’o ho “forma pasífika nó buat hotu hala’o tuir orden”.

“Hanesan sinál ida ne’ebé hatudu momós ba povu Timór katak liu husi dalan demokrátika mak ita tenki rezolve hanoin oioin”, haktuir eurodeputada portugés ne’ebé mos halo parte iha missão de observação do Parlamento Europeu ba eleisaun lejisltaiva ne’ebé Timór sei hala’o iha fulan Juñu agora.

Bacelar de Vasconcelos hateten mós katak “eleisaun dahuluk ne’ebé intergralmente hala’o husi autoridade timor-oan sira, la’o ho susesu” nó hatutan tan katak iha fulan Abril, bainhira “kandidatu rua ne’ebé hetan votu barak liu, hala’o kampaña hodi hakat ba segunda volta, karik bele kontinua ho situasaun hanesan”.

Francisco Guterres Lu Olo nó Taur Matan Ruak mak sei hadau malu iha eleisaun prezidensiál segunda volta nian ne’ebé Timor-Leste sei hala’o iha terseira semana fulan Abril, hafoin halo apuramentu ba votu eleisaun iha loron Sábadu foin daudaun ne’e ho pursentu 75.

Tuir rezultadu ikus ne’ebé fó sai husi Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE) Timor-Leste nian katak Francisco Guterres Lu Olo hetan votu 128.266 (pursentu 28,48), tuir mak Taur Matan Ruak ho votu 113.553 (pursentu 25,18), atuál prezidente, Ramos Horta kalla iha terseiru lugar ho 17,81% nó Nia hatene katak Nia sei la manan.

Lusa/fim

Sem comentários:

Enviar um comentário